Editoriale Lidhja n. 51

Hirësia e tij patriarku Ignazio Moussa Daoud I, kardinal prefekt i kongregacionit për kishat lindore , në ditët 24-26 prill 2004 erdhi për vizitë në zonën arbëreshe të Ungrës, themeluar nga papa Benedikt i XV në vitin 1919.

Të djelën më, 25 prill, u bë një Liturgji me madhështi tek Katedralja e Ungrës, e zbukuruar me mozaik dhe me ikona bizantine nga i mirënjohuri artisti shqiptar Josif Droboniku. Për tërë Arbërinë ka qenë një ditë e parrahueshme për rëndësinë e domethënien së vizitës e cila na hap perspektiva të reja.

Irakljon, peshkopi i Ungrës, dhe Sotir, peshkop i Horës Arbëreshe, bashkë me priftra arbëreshë dhe rumenë dhe me tre dhjakët, psallën bashkë Meshën hyjnore krizostomiane , kurse patriarku Injaci rrinej te throni episkopal, duke marrë pjesë në Meshë me bekime dhe me fjalim pas këndimit të Ungjillit. Ishin të pranishëm kryetarët e bashkive arbëreshe bashkë me popullsitë dhe disa përfaqësues të Shtetit.

Mesha e Shenjtë u mbajt në gjuhën greke-bizantine tek katedralja e Ungrës e kushtuar Shën Kollit të Mirës. Kori, i drejtuar nga G. Rennis, këndoi në një mënyrë të jashtëzakonëshme meloditë bizantine që lartësojnë shpirtin e besimtarëve në më të lartat e qiellvet. Kurse në Strigar, katundi i Zef Serembes, të hënën më 26 prill, në kishën e Shënjtrave Anargjirë. Kori i drejtuar nga prifti Jani Cassiano, të gjitha këngët në Meshën krizostomiane i ka kënduar edhe ai në gjuhën greke-bizantine por në melodinë dhe mënyrën tonë tradicionale arbëreshe, e cila ka mbrënda në shpirt një të pathënëshme fuqi shpirtërore. Një lutje korale që rrëmben dhe ngrën zëmrat e popullit besimtar dhe të gjithve meshtarëve. Një melodi tradicionale bizantine arbëreshe që zbulohet prej nëntokës e rrënjave tona historike të Atravet tanë të shekullit XV e që ringjallet e hareshme në këtë kishë në Strigar. Sot më 26 prill 2004!

Edhe himni i Pashkëvet “Krishti u ngjall ka të vdekurit” u këndua shumë herë në muzikën tradizionale në gjuhën greke dhe arbëreshe. Ky himn në muzikën tradizionale mua m’u duk si një Flamur i Arbërisë dhe si një dëshmi e madhe të shënjtërisë së Atravet tanë.

Kjo veçori e muzikës sonë tradicionale ka një domethënie të madhe për historinë e zonës sonë arbëreshe bizantine dhe katolike në Kalavrì, sepse na rikujtojnë ardhjen këtu të Atravet tanë prej krahinat e Himarës, të Epirit , te Helladhës (Greqisë), midis të tjera Morea, te ku sot jetojnë vëllezerit tanë arbërorë- arvanitë; vëllezër me ne për besën orthodhokse, për gjuhën arbëreshe si edhe për zakonet.

Rrënja jonë është vërtet e moçme por edhe e aftë për të trashëguar deri sot një pasuri të gjallë shpirtërore orientale dhe kulturore arbëreshe.

Kjo bindje e thellë është edhe në shpirtin dhe në zëmren e epishkopëve tanë Irakljon dhe Sotir si dhe Emiliani, arkimandriti i Kriftoferres. Dhe për këtë lulëzim të ri të gjithë arbëreshëve, patriarku Injaci Moussa Daoud I na ka sjellë gjithë neve dhe uratën e papës Jani Pavli II, duke na uruar “ Një udhëtim me zemergjerësi dëshmije për Ungjillin dhe shërbimin ndaj komunitetin human duke mbetur në besnikëri traditës “orientale” dhe një urim i veçantë për të ardhshmin Sinodhin ndër-eparkial, i cili ka një rëndësi për zhvillimin e qarkëve katolike-bizantine në Itali”.

TRADUZIONE

Sua beatitudine il patriarca Ignazio Moussa Daoud I, cardinale prefetto della congregazione per le chiese orientali, dal 24 al 26 aprile 2004 è venuto a visitare l’eparchia arbëreshe di Lungro, istituita dal papa Benedetto XV nel 1919.

Domenica 25 aprile u.s. si è celebrata una solenne Liturgia nella cattedrale di Lungro, ornata con mosaici ed icone bizantine dal noto artista albanese Josif Droboniku. Per l’intera Arberia è stata un giornata indimenticabile per l’importanza e il significato della visita che dischiude nuove prospettive.

Ercole, vescovo di Lungro, e Sotir, vescovo di Piana degli Albanesi, assieme a sacerdoti italo-albanesi e rumeni ed a tre diaconi, hanno celebrato la Divina Liturgia di S. Giovanni Crisostomo, mentre il patriarca Ignazio stava nel trono episcopale, partecipando alla Liturgia con benedizioni e con l’omelia dopo il canto del Vangelo. Erano presenti i sindaci italo-albanesi con le rispettive popolazioni ed alcuni rappresentanti dello Stato.

La Liturgia si è tenuta in lingua greca nella cattedrale di Lungro, dedicata a S. Nicola di Mira. Il coro, diretto dal prof. G. Rennis, ha eseguito in modo eccellente le melodie bizantine che elevavano l’animo dei presenti negli altissimi cieli. Mentre lunedì 26 aprile a S. Cosmo Albanese, paese di Giuseppe Serembe, nel Santuario dei SS. Anargiri, il coro, diretto da Papàs G. Cassiano, tutti i canti nella Liturgia cristostomiana li ha eseguiti pure in lingua greca però nella straordinaria melodia tradizionale italo-albanese, la quale ha nel profondo della sua anima una indicibile energia spirituale. Una preghiera corale che rapisce e innalza i cuori del popolo credente e di tutti i celebranti. Una melodia tradizionale bizantina arbëreshe che affiorava dal sottosuolo delle nostre radici storiche dei nostri Antenati del secolo XV e che riappariva gioiosa in questa chiesa a S. Cosmo Albanese. Oggi 26 aprile 2004!

Anche l’inno pasquale “Cristo è risorto dai morti”, si è cantato ripetutamente nella musica tradizionale in lingua greca ed arbëreshe. Quest’inno nella musica tradizionale a me è sembrato come una Bandiera dell’Arberia e come una rilevante testimonianza della santità dei nostri Padri.

Queste sfumature della nostra musica tradizionale rivestono una particolare rilevanza per la storia della nostra eparchia arbëreshe bizantina cattolica in Calabria, in quanto ci rievocano la venuta qui dei nostri Padri dalle regioni della Chimara, dell’Epiro, dell’Ellade, tra cui la Morea, dove oggi vivono i nostri fratelli arberori-arvaniti; fratelli nostri per la fede ortodossa, per la lingua arbëreshe come per le usanze.

La nostra radice è certamente vetusta però capace di trasmettere fino al presente un vivificante patrimonio spirituale orientale e culturale arbëresh.